Integracja inaczej włączanie polega na tworzeniu środowiska edukacyjnego, w którym dzieci z niepełnosprawnościami o zróżnicowanych możliwościach oraz tempie uczenia się znajdują odpowiednie warunki do rozwoju. Polega ona na organizacji wspólnego kształcenia dzieci i młodzieży zdrowych i dzieci, i młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Integracja sprzyja wszechstronnemu rozwojowi dzieci, nie tylko tych z niepełnosprawnościami. Dostarcza wszystkim uczniom różnorodnych doświadczeń społecznych, dzięki czemu stymuluje ich rozwój emocjonalno – społeczny. Stwarza lepsze warunki nauczania z uwagi na naukę, która odbywa się w mniejszych grupach i z wykorzystaniem różnorodnych metod i form. Klasy integracyjne są cząstką nowoczesnej i przyjaznej szkoły jako miejsca nauki akceptacji, wrażliwości, tolerancji i otwartości. Kształtują umiejętności poszanowania własnej i cudzej godności. Integracja rozbudza świadomość, że wszyscy mamy równe prawa, choć różne są nasze możliwości. Klasy integracyjne stwarzają optymalne warunki do wspólnego rozwoju dzieci zdolnych, przeciętnych, zaniedbanych wychowawczo czy z niepełnosprawnościami. Integracja służy nie tylko dziecku z niepełnosprawnością, ale jest także reakcją zwrotną. Dzieci zdrowe uczą się pomagania, rozwijają wyobraźnię, nabywają wrażliwości, są bardziej uważne w kontaktach z innymi, uczą się akceptacji, poszanowania ludzkiej godności, odpowiedzialności za drugiego człowieka. Należy więc stwierdzić, że integracja służy tolerancji społecznej.
Do głównych korzyści właściwie zorganizowanego kształcenia integracyjnego które to przynosi obopólne korzyści zaliczyć możemy:
- brak podziału uczniów na pełnosprawnych i niepełnosprawnych;
- dostrzeganie w każdym dziecku zdolności i rozwijanie ich;
- dzieci zdrowe uczy tolerancji, akceptacji, wrażliwości, wyrozumiałości, otwartości, serdeczności, radości dawania;
- rozwój pozytywnych postaw i więzi psychospołecznych takich jak: życzliwość, tolerancja, wiary w to, że wszyscy ludzie mają takie same prawa;
- brak izolacji społecznej;
- integracja pozytywnie wpływa na dzieci zdrowe, które akceptują specyfikę i odmienność kolegów z niepełnosprawnościami, pozbywają się strachu przed dziećmi chorymi;
- daje możliwość porównania własnych ograniczeń oraz trudności z ograniczeniami dzieci z niepełnosprawnościami czym motywuje ich do wysiłku w przezwyciężaniu napotykanych problemów;
- dzieci z niepełnosprawnościami chroni przed izolacją;
- zanik niezdrowej rywalizacji na rzecz współdziałania;
- wpływa stymulująco na funkcjonowanie społeczno – emocjonalne;
- pozwala zdobywać doświadczenie, że w szkole liczy się nie tylko wiedza, ale także i serce;
- mobilizuje do przezwyciężania trudności oraz budzi wiarę we własne możliwości;
- pozwala przełamywać bariery dzielące dzieci zdrowe od dzieci z niepełnosprawnościami.
Integracja oznacza danie szansy wspólnego przebywania, uczenia się, wspólnej zabawy i wychowania wszystkim dzieciom, zarówno pełnosprawnym jak i niepełnosprawnym. Uczy:
- radości z dawania;
- wzajemnego, a także mądrego pomagania, bez wyręczania;
- łagodzi obyczaje, dzieci są mniej agresywne, uczą się mądrze pomagać sobie nawzajem;
rozumieć innych – pozwala pozbywać się egoizmu; - traktowania odmienności jako czegoś naturalnego – kształtuje właściwą postawę wobec odmienności.
Liczebność klas sprzyja indywidualizacji nauczania w procesie dążenia do wszechstronnego rozwoju dziecka. Nauczyciele w klasach integracyjnych mogą efektywnie kierować nauką dziecka zdrowego, a także wspierać edukację dzieci z niepełnosprawnościami, realizują program szkoły masowej, dostosowując go do potrzeb swojej klasy z uwzględnieniem możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz aktywności dzieci zdrowych. Kształcenie integracyjne przynosi wiele korzyści. Wpływa na rozwój społeczny, poznawczy, emocjonalny oraz fizyczny dzieci. Umożliwia dzieciom przyswajanie społecznie akceptowanych zachowań, a także pomaga zdobywać bardzo cenne doświadczenia społeczne. Dzieci zdrowe przekazują w naturalny sposób prawidłowych wzorców zachowania, które wpływają stymulująco na rówieśników. W efekcie społecznej integracji korzyści otrzymują zarówno dzieci z niepełnosprawnościami, jak i te zdrowe.
Słoneczne myśli:
- Gdyby każdy był taki sam, nikt nikomu nie byłby potrzebny (J. Twardowski)
- Każde dziecko ma prawo do szczęścia i swego miejsca w społeczeństwie (Maria Grzegorzewska)
- Jesteśmy zdolni do wielkich rzeczy, jeżeli nie pozwolimy, by pokonał nas lęk przed własną słabością (Maria Grzegorzewska)
- Nigdy nie jest tak, żeby człowiek, czyniąc dobrze drugiemu, tylko sam był dobroczyńcą. Jest równocześnie obdarowywany, obdarowany tym, co ten drugi przyjmuje z miłością (św. Jan Paweł II)
- Słońce nie omija nikogo, nie ominie też i ciebie, chyba, żebyś skrył się w cieniu (Phil Bosmans)
- Spraw, aby każdy dzień miał szansę stać się najpiękniejszym dniem twojego życia (Mark Twain)
Do realizacji artykułu zostały wykorzystane między innymi treści zamieszczone na stronach www.
Irmina Wrona, Joanna Czyżewska-Wach